Trong những năm gần đây, điện mặt trời không còn là điều mới mẻ. Người dân, doanh nghiệp, nhà xưởng đều ít nhiều đã từng nghe đến hoặc đang sử dụng hệ thống solar để tiết kiệm chi phí điện năng. Tuy nhiên, có một câu hỏi vẫn luôn được đặt ra:
“Tôi nên lắp hệ có pin lưu trữ hay không? Liệu có đáng đầu tư thêm?”
Với cùng công suất lắp đặt, hệ điện mặt trời có lưu trữ và không lưu trữ mang lại hiệu quả khác biệt rõ rệt – không chỉ về con số tiết kiệm, mà còn là khả năng vận hành chủ động, ổn định và lâu dài. Bài viết này sẽ giúp bạn nhìn rõ hiệu suất vận hành thực tế của hai mô hình, từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp với mục tiêu sử dụng.
I. Hai mô hình, hai triết lý vận hành khác nhau
Trước hết, cần hiểu rõ sự khác biệt cốt lõi:
-
Hệ không lưu trữ (on-grid): Điện từ tấm pin sẽ được dùng trực tiếp cho thiết bị. Phần dư phát lên lưới, nhưng nếu không có cơ chế mua điện (như FIT cũ hay Net Metering), phần dư này thường bị lãng phí.
-
Hệ có lưu trữ (hybrid): Ưu tiên tiêu thụ tại chỗ, dư thì được sạc vào pin Lithium, khi cần thì xả ra dùng. Nếu mất điện, hệ vẫn hoạt động nhờ pin – tự vận hành như một microgrid thu nhỏ.
Vấn đề là gì?
Ở nhiều khu vực hiện nay, điện phát lên lưới không được mua lại, hoặc bị giới hạn. Nghĩa là hệ không lưu trữ chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi bạn tiêu thụ trùng giờ nắng. Nếu không, hệ thống vẫn chạy – nhưng phần lớn điện bị “bỏ phí”.
Ngược lại, hệ có lưu trữ giúp bạn gom điện vào pin, dùng khi cần, tăng tỷ lệ tự dùng lên tối đa.
II. Cùng công suất – hiệu suất sử dụng khác nhau ra sao?
Hãy cùng xét một ví dụ đơn giản:
Cùng một hệ thống 5kWp lắp tại Hà Nội – hiệu suất trung bình 4.5 giờ nắng/ngày → sản lượng khoảng 22–24 kWh/ngày.
Hệ không lưu trữ:
-
Dùng trực tiếp trong giờ nắng (9h–16h): khoảng 30–40%
-
Dư thừa phát lên lưới: 60–70%
-
Nếu không có FIT → phần dư coi như không quy đổi ra tiền
Hệ có lưu trữ (10kWh pin Lithium):
-
Dùng trực tiếp trong giờ nắng: 30–40%
-
Dư được sạc vào pin, dùng buổi tối → thêm 30–40%
-
Phát lên lưới: chỉ khi pin đầy, thiết bị không dùng
→ Tổng tỷ lệ điện sử dụng hữu ích: 70–90%
Chênh lệch sản lượng hữu ích mỗi ngày: ~5–8kWh
=> Sau 1 năm: ~2.000–2.500 kWh khác biệt
=> Nếu giá điện trung bình 2.500đ/kWh → tiết kiệm hơn 5–6 triệu/năm
Với hệ doanh nghiệp 100kWp, con số này có thể lên tới 50–100 triệu đồng/năm nếu tận dụng pin lưu trữ đúng cách.
III. Nhưng tiền đâu mà lắp pin lưu trữ?
Câu hỏi thường gặp: giá pin lithium vẫn còn cao, liệu đầu tư có xứng đáng?
Thực tế hiện nay:
-
Giá pin lithium đã giảm mạnh so với 2–3 năm trước (giảm 25–30%)
-
Chu kỳ sử dụng cao: 6.000–10.000 lần (10–15 năm)
-
Được bảo hành 5–10 năm, tuỳ hãng
Nếu bạn đang vận hành doanh nghiệp có:
-
Tiêu thụ điện nhiều vào giờ cao điểm
-
Lo sợ cắt điện
-
Muốn tự chủ năng lượng
→ Thì chi phí đầu tư ban đầu sẽ được bù lại chỉ sau 3–5 năm nhờ giảm tiền điện.
IV. So sánh vận hành thực tế
-
Lắp đặt: 100kWp solar + inverter hybrid Deye + 100kWh pin Powerbox
-
Trước: dùng điện EVN hoàn toàn, chi phí ~70 triệu/tháng
-
Sau: dùng solar ban ngày + xả pin giờ cao điểm → điện EVN chỉ còn ~35–40 triệu/tháng
-
Hoàn vốn hệ lưu trữ: 3.8 năm
Ghi chú: Trước đó từng lắp on-grid nhưng hiệu quả thấp do điện dư không được mua lại → sau đó chuyển sang hybrid, hiệu quả rõ rệt hơn 2 lần.
V. Điện mặt trời có lưu trữ: hiệu quả không chỉ là con số
Sự khác biệt lớn nhất của hệ có lưu trữ không nằm ở biểu đồ sản lượng, mà nằm ở trải nghiệm sử dụng và sự chủ động trong vận hành.
Với hệ có pin:
-
Bạn không bị động khi mất điện.
-
Không lo nắng to mà điện không dùng được.
-
Có thể điều khiển xả pin theo biểu giá điện.
Đặc biệt với các gia đình hoặc nhà máy ở khu vực điện yếu, thường xuyên chập chờn, thì lưu trữ không phải lựa chọn – mà là điều bắt buộc.
VI. Những sai lầm cần tránh khi triển khai hệ có lưu trữ
-
Không tính đúng nhu cầu tiêu thụ → chọn sai dung lượng pin
-
Dùng inverter không tương thích pin → lỗi sạc/xả, giảm hiệu suất
-
Thi công sai kỹ thuật → pin nóng, xả yếu, giảm tuổi thọ
-
Không giám sát online → khó phát hiện lỗi vận hành sớm
Để hệ có lưu trữ phát huy 100% công suất, cần:
-
Tư vấn kỹ trước lắp
-
Test kỹ giao tiếp RS485/CAN
-
Chọn pin + inverter đồng bộ (Powerbox + Deye, Pylontech + Solis,…)
VII. Kết luận: Có lưu trữ là xu hướng, không còn là “tùy chọn”
“Trong một thế giới năng lượng đầy biến động, ai kiểm soát được nguồn điện – người đó kiểm soát được chi phí và rủi ro.”
— Hùng Anh Solar
Cùng một hệ công suất 5kWp hay 100kWp, hiệu quả sử dụng điện có thể chênh nhau đến 30–50%, chỉ vì có hoặc không có lưu trữ.
Đừng để hệ điện mặt trời của bạn “phát nửa vời” chỉ vì thiếu pin.
Khi giá điện còn tăng, điện lưới còn bất ổn, và chi phí đầu tư ngày càng rẻ – thì điện mặt trời có lưu trữ chính là lựa chọn khôn ngoan nhất cho tương lai.
Đơn vị cung cấp thiết bị điện năng lượng mặt trời uy tín tại Việt Nam
Hùng Anh Solar hiện là đối tác cung cấp số 1 và phân phối chính thức biến tần DEYE tại Việt Nam, cam kết:
-
Hàng chính hãng – bảo hành 10 năm
-
Tư vấn tận tâm theo từng quy mô hộ gia đình/doanh nghiệp
-
Hỗ trợ khảo sát miễn phí – lắp đặt trọn gói – bảo trì định kỳ
